Apel o Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski dla polskich alpinistów z Nanda Devi East (1939)
W polskim środowisku górskim zrodziła się szczytna inicjatywa. Pojawił się postulat, aby pośmiertnie nominować do Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski czterech alpinistów uczestniczących w historycznej wyprawie, która dokonała w lipcu 1939 roku pierwszego wejścia na Nanda Devi East.
W wyprawie wzięli udział: Adam Karpiński, Stefan Bernadzikiewicz, Jakub Bujak i Janusz Klarner.
Tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej, 2 lipca 1939 roku, Jakub Bujak i Janusz Klarner stanęli na Nanda Devi East. Wówczas to był najtrudniejszy technicznie szczyt siedmiotysięczny zdobyty przez człowieka oraz polski rekord wysokości. Ta wyprawa uznawana jest za symboliczny początek polskiego himalaizmu.
Inicjatorem Pierwszej Polskiej Wyprawy Himalajskiej, której celem była święta góra Hindusów Nanda Devi East, był warszawski alpinista Adam Karpiński. Już w 1924 roku poddał pomysł atakowania Mount Everestu. Ten cel był oczywiście nierealny, jednak wytrwały Karpiński już 15 lat później spełnił swoje marzenie o podboju Himalajów i wyruszył na Nanda Devi East. W składzie tej wyjątkowej wyprawy znaleźli się także Stefan Bernadzikiewicz, Jakub Bujak i Janusz Klarner.
Góra Nanda Devi składa się z dwóch wybitnych samodzielnych wierzchołków połączonych 3-kilometrową granią. Szczyt główny o wysokości 7816 m jest najwyższym wzniesieniem Himalajów Garhwalu. Został zdobyty w 1936 roku przez wyprawę brytyjsko-amerykańską. Był to ówcześnie najwyższy zdobyty szczyt Ziemi, dopiero 14 lat później zdobyto szczyt wyższy — Annapurnę. W 1939 roku wierzchołek wschodni pozostawał niezdobyty.
Pierwsza Polska Wyprawa Himalajska rozpoczęła się końcem kwietnia 1939 roku, gdy jej uczestnicy wyruszyli drogą morską do Indii. Po miesiącu (25 maja) założono bazę pod Nanda Devi East. Sam szczyt zdobyto 2 lipca, ok. godziny 17:00 - stanęli na nim Jakub Bujak i Janusz Klarner.
Niestety, kilkanaście dni później zginęli Bernadzikiewicz i Karpiński. Atakowali szczyt Tirsuli (7074 m) i w nocy z 18 na 19 lipca lawina zasypała obóz III (6150 m). Ich ciał nie odnaleziono.
Polski rekord wysokości ustanowiony przez Bujaka i Klarnera został pobity dopiero 21 lat później w 1960 roku. Odbyła się wtedy pierwsza powojenna wyprawa w góry wysokie, podczas której dokonano drugiego wejścia na Noszak (7492 m).
Tematem nominacji do Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski dla uczestników tej wyprawy zajął się Prezes Polskiego Związku Alpinizmu, Piotr Pustelnik. Apel środowiska górskiego zostanie przekazany Prezydentowi RP Andrzejowi Dudzie.
Zarówno w Polsce, jak i we Francji, podpisy zbiera już Piotr Paćkowski. Apel PZA podpisali już m.in.: Pierre Mazeaud, Ewa Panejko, Jarosław Botor, Piotr Tomala, Janusz Majer i Ryszard Kowalewski. Z apelem zgadzają się także Groupe de Haute Montagne i Compagnie des Guides de Chamonix.
Prezentujemy apel Prezesa PZA Piotra Pustelnika oraz formularz do podpisania i przesłania zeskanowanej wersji. Każdy podpis jest ważny – zarówno taterników, jak i organizacji związanych z górami.
Podpisany i zeskanowany formularz można przesłać na adres redakcji redakcja@wspinanie.pl lub piotr.packowski@hotmail.fr.
Apel Prezesa Polskiego Związku Alpinizmu – Piotra Pustelnika
Koleżanki i koledzy,
powstał pomysł byśmy jako środowisko ludzi gór wystąpili do Prezydenta RP o nadanie odznaczeń państwowych dla wybitnych przedstawicieli naszego środowiska. Najwyższy czas, by choć pośmiertnie uhonorować czwórkę himalaistów z wyprawy na Nanda Devi East w 1939 roku. Ich wielki sukces został niemal całkowicie wymazany z kart historii – najpierw przez II wojnę światową, a potem przez socjalistyczno-robotniczą władzę PRL.
Naszym celem jest złożenie wniosku o nadanie całej czwórce uczestników wyprawy, czyli Adamowi Karpińskiemu, Stefanowi Bernadzikiewiczowi, Jakubowi Bujakowi i Januszowi Klarnerowi odznaczenia państwowego w postaci Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski. W naszej ocenie należy przywrócić pamięć o uczestnikach tamtej wyprawy, którzy zdobyli szczyt 2 lipca 1039 r. (Bujak i Klarner) oraz przyczynili się do promowania Polski w świecie organizując te niezwykle trudna wyprawę na dziewiczy szczyt Nanda Devi East.
W załączeniu formularz z poparciem. Prosimy o ich podpisanie i odesłanie do Biura PZA. Oczywiście możecie napisać własną dodatkową rekomendację. Dla nas ważne jest, by nasze wnioski miały wyraźne poparcie środowiska, by było ich jak najwięcej – już dziś wiemy, że będziemy mieć również poparcie z zagranicy. By kluby, media, organizacje, stowarzyszenia, firmy i ludzie związani z górami poparli tę inicjatywę.
Liczymy na Was!
Z taternickim pozdrowieniem,
Piotr Pustelnik
Prezes Polskiego Związku Alpinizmu
Formularz poparcia inicjatywy
Popieramy apel Polskiego Związku Alpinizmu o zgłoszenie wniosku do Prezydenta RP przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, by czterem himalaistom wyprawy na dziewiczy ówcześnie szczyt Nanda Devi East: Adamowi Karpińskiemu, Stefanowi Bernadzikiewiczowi, Jakubowi Bujakowi i Januszowi Klarnerowi nadać pośmiertnie odznaczenie w postaci KRZYŻA KOMANDORSKIEGO ORDERU ODRODZENIA POLSKI. ……………………………………………………..
Pieczęć, data podpis
Zachęcamy środowisko górskie do wsparcia tej inicjatywy!
Źródło: Wspinanie.pl
